Bahasa Sabah

Berikut adalah senarai ayat atau Bahasa Sabah yang biasanya digunakan dalam kehidupan seharian di negeri ini sama ada ketika berada di rumah, berbual bersama rakan-rakan, di pasar atau pusat membeli belah dan ketika berurusan. Kalau dahulu ada bahasa yang penduduk negeri ini sendiri tidak faham kerana perbezaan bahasa yang digunakan mengikut daerah namun ianya tidaklah begitu banyak, antara contoh perbezaan adalah seperi penggunaan bahasa bagi "beg plastik" yang disebut atau dipanggil "bahai" bagi penduduk di daerah Sandakan dan "kompek" bagi penduduk di daerah Tawau. Tapi pada masa kini boleh dikatakan perbezaan bahasa antara daerah sudah boleh difahami oleh penduduk dalam negeri ini tidak mengira tempat ataupun daerah mereka tinggal.

PENGGUNAAN 'BAH'

Sabah sememangnya sangat sinonim dengan perkataan 'bah', hinggakan orang akan mudah mengenali orang tersebut adalah berasal daripada Sabah apabila menggunakan perkataan tambahan ''bah' yang digunakan atau diucapkan adalah betul. Antara contoh ayat untuk penggunaan perkataan 'bah' adalah seperti berikut :

Contoh Ayat :
Bah, jangan kamu lupa besok jumpa di sini
Contoh Ayat :
Jangan kamu suka kutuk orang bah!

Contoh Pertanyaan :
Kami jalan dulu kah?
Contoh Jawapan :
Bah, jalanlah nanti aku kejar jak

Contoh Pertanyaan :
Di mana bah kau beli tu seluar cantik?
Contoh Jawapan :
Lupa sudah aku bah, tapi macam di Sandakan

Contoh Pertanyaan :
Kami balik kampung, jaga adikmu baik-baik ya?
Contoh Jawapan :
Iya, janganlah kamu risau bah

BAHASA SABAH

Bahasa : Aisbok/Esbok
Maksud : Peti Sejuk
Contoh Ayat : Esbok tu rosak sudah jadi tidak sejuk

Bahasa : Ampai
Maksud : Letak

Contoh Ayat : Ampai saja tu pakaian di atas katil

Bahasa : Akun
Maksud : Mengaku/Mengalah/Setuju

Contoh Ayat : Bah ya lah, saya akun kalah saja

Bahasa : Ampus
Maksud : Asma/Kelelahan

Contoh Ayat : Ampus aku berlari jauh betul tadi

Bahasa : Andu
Maksud : Perasaan Kesian

Contoh Ayat : Andu bah kesiannya tu budak jatuh

Bahasa : Bangas 

Maksud : Basi/Lama Menunggu

Contoh Ayat : Bangas aku menunggu kau lama betul

Bahasa : Betagar
Maksud : Berkarat

Contoh Ayat : Bersi lama tu sudah nampak betagar

Bahasa : Bida
Maksud : Buruk/Tidak Cantik

Contoh Ayat : Bida juga kau potong rambut mu begitu

Bahasa : Bubut
Maksud : Kejar

Contoh Ayat : Kami jalan dulu, nanti kau bubut saja

Bahasa : Buyuk/Membuyuk 

Maksud : Tipu/Menipu

Contoh Ayat : Dia buyuk (tipu) kau sudah tu tadi
Contoh Ayat : Jangan kau membuyuk (menipu) sama aku

Bahasa : Bikin
Maksud : Buat

Contoh Ayat : Tu JKR sudah bikin jalan rosak tu

Bahasa : Biut
Maksud : Senget/Tidak Lurus

Contoh Ayat : Kenapa garisan yang kau buat ni biut

Bahasa : Buduh
Maksud : Bodoh

Contoh Ayat : Buduh kau ni pigi lempar sarang tebuan

Bahasa : Bilang
Maksud : Cakap

Contoh Ayat : Cikgu bilang sabtu ada kelas tambahan

Bahasa : Busung
Maksud : Tulah/Ketulahan

Contoh Ayat : Busung kau ni selalu lawan cakap orang tua

Bahasa : Celana
Maksud : Seluar

Contoh Ayat : Di mana kau beli celana yang murah tu

Bahasa : Cuit/Cuik
Maksud : Pinggan Kecil

Contoh Ayat : Gelas minuman tu letak atas cuit dulu

Bahasa : Gerobak
Maksud : Kereta Sorong

Contoh Ayat : Pisang tu kau tolak pakai gerobak 

Bahasa : Cubuk/Menyubuk
Maksud : Intai/Mengintai

Contoh Ayat : Siapa yang kau cubuk tu?
Contoh Ayat : Siapa yang menyubuk kau ta?

Bahasa : Cebok
Maksud : Basuh Selepas Buang Air Besar/Kecil

Contoh Ayat : Tadi buang air besar, sudah cebok kah?

Bahasa : Kepayas/Pepayas
Maksud : Buah Betik

Contoh Ayat : Buah Kepayas tu belum masak

Bahasa : Keroyok
Maksud : Pukul Beramai-Ramai

Contoh Ayat : Kesian orang tu kena keroyok orang

Bahasa : Karan
Maksud : Elektrik

Contoh Ayat : Selalu sudah mati karan di kampung ni

Bahasa : Kasi
Maksud : Beri

Contoh Ayat : Cuba kau kasi tu kuih sama adikmu

Bahasa : Lokek
Maksud : Kedekut

Contoh Ayat : Jangan kau lokek betul dengan adikmu

Bahasa : Lanjik
Maksud : Gedik

Contoh Ayat : Jaga perangai, jangan telampau lanjik sana

Bahasa : Loncat
Maksud : Lompat

Contoh Ayat : Loncat tinggi sikit baru boleh dapat tu buah

Bahasa : Limpas
Maksud : Lalu/Lintas

Contoh Ayat : Bagus limpas sana supaya cepat sampai

Bahasa : Lugai-Lugai
Maksud : Tidak Tentu Arah

Contoh Ayat : Lugai-lugai orang tu bejalan sebab pening

Bahasa : Kili-Kili
Maksud : Perangai Tidak Betul

Contoh Ayat : Macam kili-kili sudah aku tengok perangai mu

Bahasa : Gustan

Maksud : Undur

Contoh Ayat : Hati-hati kau kau ada kereta gustan di depan

Bahasa : Mama
Maksud : Ibu/Emak

Contoh Ayat : Mama mu sudah siap buat kuih raya kah?

Bahasa : Miring
Maksud : Senget/Tidak Lurus

Contoh Ayat : Miring tu meja kena langgar oleh murid lain 

Bahasa : Ndak/Endak/Indak
Maksud : Tidak

Contoh Ayat : Aku ndak ikut nanti jalan sebab ada kerjaku

Bahasa : Ndak ada/Ndada/Indada
Maksud : Tidak Ada

Contoh Ayat : Ndak ada reload dijual di kedai depan rumah tu

Bahasa : Palui
Maksud : Bodoh

Contoh Ayat : Palui juga kau ni, salah saja kau buat

Bahasa : Piring
Maksud : Pinggan

Contoh Ayat : Kalau kau pigi dapur ambil lagi satu piring ya

Bahasa : Ping
Maksud : Minuman Sejuk Tambah Ais Batu

Contoh Ayat : Kasi aku kopi nai ping satu

Bahasa : Nai
Maksud : Minuman Ditambah Susu

Contoh Ayat : Kasi aku kopi nai ping satu

Bahasa : Pistak
Maksud : Seluar Dalam

Contoh Ayat : Ada belikan adikmu si Ali tu pistak kah tadi

Bahasa : Pelengkik
Maksud : Flying Kick

Contoh Ayat : Hati-hati main bola nanti kena pelengkik

Bahasa : Rambat/Merambat
Maksud : Jala/Menjala

Contoh Ayat : Jom kita pigi merambat hujung minggu ni

Bahasa : Sandi
Maksud : Teruk/Sengsara

Contoh Ayat : Sandi juga cara kau main bola tu tadi

Bahasa : Sanggar
Maksud : Pisang Goreng

Contoh Ayat : Sedap pula sanggar yang makcik tu jual

Bahasa : Senter
Maksud : Lampu Suluh

Contoh Ayat : Jangan lupa bawa senter kalau jalan malam

Bahasa : Sigup
Maksud : Rokok

Contoh Ayat : Ndak ada sudah sigup dijual di kedai tu

Bahasa : Siring
Maksud : Tepi

Contoh Ayat : Letak saja tu pakaian bersih di siring almari

Bahasa : Siuk
Maksud : Syok/Seronok

Contoh Ayat : Siuk bah bercuti dan jalan-jalan di Sabah

Bahasa : Sungkai
Maksud : Berbuka Puasa

Contoh Ayat : Nanti kita sungkai di luar jak

Bahasa : Jerak
Maksud : Serik

Contoh Ayat : Jerak aku kasi pinjam barang, hilang jak

Bahasa : Endak Payah/Ndak Payah
Maksud : Tidak Perlu

Contoh Ayat : Endak Payah tunggu aku, lambat aku sampai

Bahasa : Toples
Maksud : Bekas Tupperware

Contoh Ayat : Di mana kau beli toples untuk simpan kuih tu?

Bahasa : Garit
Maksud : Calar

Contoh Ayat : Siapa yang garit di tepi kanan keretamu

Bahasa : Tapuk/Menapuk
Maksud : Sembunyi/Sembunyikan

Contoh Ayat : Jangan kamu main tapuk-tapuk, maghrib sudah

Bahasa : Jakun
Maksud : Belum Pernah Lihat

Contoh Ayat : Kalau pigi KL jangan kau macam jakun

Bahasa : Barusan
Maksud : Baru/Pertama Kali

Contoh Ayat : Barusan ni aku dapat jalan sejak PKP

Bahasa : Sia/Sa
Maksud : Saya/Aku

Contoh Ayat : Sia mau pigi bandar ini petang

Bahasa : Pigi
Maksud : Pergi

Contoh Ayat : Sia mau pigi bandar ini petang sama kawan

Bahasa : Semat
Maksud : Kemas/Smart

Contoh Ayat : Semat juga pakaian mu, mau pigi mana kau?

Bahasa : Kencang /Panas
Maksud : Marah

Contoh Ayat : Jangan bah kau panas, main-main saja tu dia

Bahasa : Trip/Betrip
Maksud : Marah/Berangan

Contoh Ayat : betrip (marah) kau sama aku kah?
Contoh Ayat : Adui trip ensom bah kau ni

Bahasa : Ensem/Ensom
Maksud : Kacak

Contoh Ayat : Adui trip ensom bah kau ni

Bahasa : Limpang
Maksud : Baring

Contoh Ayat : Limpang dulu aku, petang baru jalan-jalan

Bahasa : Mengkali
Maksud : Barangkali

Contoh Ayat : Mengkali besok baru kita pigi rumah kawanku

Bahasa : Telingong
Maksud : Tidak Pandai

Contoh Ayat : Telingong juga kau ni, itu pun ndak tau

Bahasa : Cikui
Maksud : Buah Tembikai

Contoh Ayat : Manisnya buah cikui yang kau beli tu

Bahasa : Jamban
Maksud : Tandas

Contoh Ayat : Kalau mau buang air pigi jak jamban

Bahasa : Lidut
Maksud : Lambat/Lembab

Contoh Ayat : Adui lidutnya juga kau bejalan ni

Bahasa : Gerigitan
Maksud : Geram

Contoh Ayat : Gerigitan betul aku tengok perangaimu

Bahasa : Sot/Sot-Sot
Maksud : Gila/Tidak Waras

Contoh Ayat : Sot kau ni! mana boleh makan buah tu

Bahasa : Umban/Humban
Maksud : Baling/Lontar

Contoh Ayat : Cuba kau umban tu kayu kasi aku

Bahasa : Giuk
Maksud : Ulat

Contoh Ayat : Ada giuk sudah tu bangkai haiwan
Contoh Ayat : Begiuk sudah tu bangkai haiwan

<< Back